Vsepr gösterimi bağ açıları

Hem / Historia, Vetenskap & Forskning / Vsepr gösterimi bağ açıları

Dolayısıyla I. ifade doğrudur.

  • X ve Z birbirinin izomerleri midir?

    • Benzende çift bağlar lokalize olmaz; benzen, gerçek yapıda delokalize elektronlara sahip aromatik bir halkadır. Özet Tablo

      Aşağıda 25 ve 26. Ayrıca yaklaşık bağ açıları da belirtilmiştir:

      BileşikMerkez Atomun Hibrit TürüVSEPR GösterimiMolekül GeometrisiYaklaşık Bağ Açısı
      BH3sp²AX3Düzlemsel üçgen120°
      BeH2spAX2Doğrusal180°
      CH4sp³AX4Tetrahedral (Dört yüzlü)109.5°
      NH3sp³AX3EÜçgen piramidal~107°
      H2Osp³AX2E2Açısal (bent)~104.5°
      • BH3 (Bor triflorür) molekülünde bor atomu etrafında üç bağ bölgesi vardır, bu nedenle sp² hibritleşmesine ve düzlemsel üçgen geometriye sahiptir.
      • BeH2 (Berilyum hidrür) molekülünün merkezinde berilyum atomu iki bağ yapar ve hiç yalnız elektron çifti yoktur; bu nedenle sp hibritleşmesi doğrusal geometriye yol açar.
      • CH4 (Metan) merkez atomu karbon, dört bağ oluşturur ve yalnız elektron çifti bulunmaz.

        vsepr gösterimi bağ açıları

        Bağ çiftleri haricinde yalnız elektron çifti (lone pair) yoksa model “trigonal planar” yani üçgen düzlemsel geometriye karşılık gelir.

    • Bağ Açısı 120°:

      • AX₃ (trigonal planar) yapıdaysa, merkez ile diğer atomlar arasında görülen bağ açıları ideal olarak 120°’dir.

    • Apolar Yapı:

      • Eğer merkez atom X’e bağlı üç grup tamamen aynı ise (örneğin hepsi Y atomu ve elektronegatiflik farkı dengeli), molekülün vektörel dipol momenti sıfırlanır ve yapı apolar olur.
      • Trigonal planar, tüm kollar aynı atom veya grupsa genellikle apolar (kutupsuz) sayılır.

      • Bu üç ifadenin tümü (I, II ve III) AX₃ tipi, ideal trigonal planar bir molekül için geçerli olduğundan, doğru cevap E) I, II ve III şeklindedir.

      2.

      Z ve T, aynı aromatik formüle (C₆H₆) sahip olabilir.

    • Esterler sorusu (27. Dolayısıyla sp³ hibritleşme sonucu diyagramda açısal (bent) geometri elde edilir.

    Bu bilgiler, Kimya eğitiminde yaygın olarak öğretilen VSEPR (Valans Kabuğu Elektron Çifti Itme Teorisi) çerçevesinde değerlendirilir [1].

    [1] Chang, R., & Overby, J.

    (2010). Soru 27: Esterlerle İlgili İfadeler

    Soruda esterlerle ilgili bazı ifadeler verilmiş ve “Hangisi yanlıştır?” diye sorulmuştur. Z de yine benzenin ya başka bir rezonans yapısını ya da başka yerleşimde çift bağlara sahip bir “1,3,5-cyclohexatriene” benzeri halkayı temsil ediyor olabilir.

    Bu çizimlerden şu çıkarımlar yapılır:

    1. Y bileşiği alifatik bileşik midir?

      • Eğer Y halkasında hiçbir çift bağ yoksa ve aroma­tik özellik göstermiyorsa (sadece tekli bağlardan oluşan altı üyeli halka gibi çizilmişse) bu yapı “sikloalkan” türü bir alifatik halkalı bileşiktir.

        Normalde benzer sorularda “I ve III Doğru” diye bir şık bulunur ve cevap da odur.

        Bu tip sorular ÖSYM ya da MEB kitaplarında sıklıkla “I ve III doğrudur.” şeklinde cevaplanır. sorulara dair kısa özet tablolar yer almaktadır:

        SoruİfadelerDoğruluk DurumuAçıklama
        25I.

        Eğer X ve Z tam olarak aynı moleküle (benzen) ait farklı gösterimlerse izomer değil, “rezonans” veya “yapısal çizim” farkı söz konusudur. ifade yanlış

      • Z ve T: İkisi de C₆H₆ (benzen türevleri) olup aynı kapalı formülle ifade edilebilir → III. Bu molekülde merkez atom azot, azota bağlı atomlar hidrojenlerdir.

        NH3 Molekülünün VSEPR Gösterimi: AX3E

        Azot: A

        Hidrojen: X ( 3 hidrojen olduğu için X3)

        Azot Üzerindeki Ortaklanmamış Elektron Çifti: E ile gösterilir.

        Konuya Ait Ayrıntılı Anlatım ve Daha Fazlasına aşağıdaki videomuzdan ulaşabilirsiniz.

        YouTube kanalımızdaki özel içeriklerimizi takip edin.

         Abone Olun

        Baba geldi

        Kimsinm tarafından paylaşılan görseldeki soruların çözümleri şu şekildedir:

        Table of Contents

        1. Soru 25: VSEPR AX₃ Geometrisi
        2. Soru 26: X, Y, Z, T Bileşikleri
        3. Soru 27: Esterlerle İlgili İfadeler
        4. Özet Tablo
        5. Genel Değerlendirme ve Özet

        1.

        (Verilen şıklarla tam eşleşmediği için sorudaki opsiyonların dizilişi hatalı görünüyor; ama mantıkla “I ve III” cevabını çıkarıyoruz.)

        3. General Chemistry: The Essential Concepts. Seçeneklere dikkatle bakınca:

        • “II ve III” = D
        • “I ve III” = D olmaz; genelde I ve III “D” mi olur diye bakıyoruz, soru şıkları tam olarak:
          A) Yalnız I
          B) Yalnız III
          C) I ve II
          D) II ve III
          E) I, II ve III

        Buradan “I ve III” şıkkının listede bulunmadığını fark ederiz.

        (Y alifatik) doğru

      • II. Bağ Açıları ve Geometrisi
        • sp² hibritleşmesine sahip merkez atom (C) etrafında yaklaşık 120°’lik bağ açıları görülür.
        • Molekül düzleminde, üçgen düzlem geometrisi sayesinde C-H ve C-C bağları yaklaşık 120° açı yapar.

        5.

        Genellikle sınavlarda “Esterler suda kolay çözünür ve güçlü asit özellik gösterirler” gibi bir ifade varsa yanlış olarak işaretlenir (çünkü esterler güçlü asit değildir). Bu elektronların birbirlerinden olabildiğince uzak konumda bulunması gerekir. Dolayısıyla II. ifade genellikle yanlıştır kabul edilir.

      • Z ve T bileşiklerinin kapalı formülleri aynıdır.

        • Z ve T de, eğer ikisi de C₆H₆ (aromatik halka) ise, kapalı formülleri aynıdır.

          İzomerlik, moleküllerin aynı kapalı formüle sahip olup farklı kons­titusyonel veya konfigürasyonel düzenlenmeyi ifade eder. doğru

        • Bu mantıkla “I ve III” doğru ifadelerdir.

      • Esterlerle ilgili soruda (Soru 27), tipik olarak yanlış ifade; “esterler asidik özellik gösterir” veya “esterler su eklenmesiyle direkt oluşur (hidrasyon)” gibi bir hatalı ifade olabilir.

        Soru 26: X, Y, Z, T Bileşikleri

        Soru metninde dört farklı bileşik X, Y, Z ve T verilmiştir (şekilde dört farklı halkalı yapı gözükmekte).